Măng cụt- Garcinia mangostana L., thuộc họ Bứa – Clusiaceae, là loài cây quen thuộc đối với tất cả mọi người.  Thường thì khi nhắc đến măng cụt thì người ta thường nhắc đến quả măng cụt, với vị bùi bùi chán chát dễ đi vào lòng người, nhưng ở đây bài viết viết muốn giới thiệu tới độc giả những bài thuốc chữa trị hay nhất từ các bộ phận khác của măng cụt.

Mô tả cây măng cụt

Cây to, cao dến 25m, có nhựa vàng. Lá dày cứng, mọc đối, khong lông, mặt dưới có màu nhạt hơn trên. Hoa đa tính, thường có hoa cái và hoa lưỡng tính. Hoa lưỡng tính có cuống có đốt, 4 lá đài, 4 cánh hoa trắng, 16-17 nhị và bầu 5-8 ô. Quả tròn mang đài tồn tại, có vỏ ngoài rất dai, xốp, màu đỏ như rượu vang, chứa 5-8 hạt, quanh hạt có lớp áo hạt trắng và ngọt.

MĂNG CỤT

Sinh thái:

Ưa khí hậu nóng ẩm, cần mưa đều quanh năm; thích hợp với đất ẩm, thoát nước, nhiều màu, tơi xốp, có tầng sâu, dất sét có pha cát. Cây non cần được che bóng. Nhân giống bằng hạt hoặc bàng ghep, chiết, giâm cành. Trồng 7-8 năm mới có quả, nhưng tuổi thọ rất bền.

Mùa hoa tháng 2-5; mùa quả tháng 5-8.

Phân bố:

Trồng phổ biến ở các tỉnh miền Đông Nam Bộ Việt Nam. Cũng được trồng ở Lào, Campuchia, Thái Lan, Malayxia, Philippin.

Bộ phận dùng:

Vỏ quả và vỏ cây –  Pericarpium et Cortex Garciniae Mangostanae. Vỏ quả thu thập vào mùa quả chín, ăn lớp áo hạ, để vỏ phơi khô cất danh dùng làm thuốc. Vỏ cây có thể thu hái quanh năm.

Thành phần hóa học:

Vỏ quả chứa 7-13% tanin, nhựa và chất đắng mangostin có tinh thể hình phiến nho màu vàng tươi không tan trong nước. Vỏ cây chứa tanin.

Tính vị, tác dụng:

Vị chát, làm săn da; có tác dụng trừ ỉa chảy và lỵ.

Công dụng măng cụt

Vỏ quả được dùng trị ỉa chảy và kiết lỵ.

Nước sắc vỏ quả cũng được thụt vào âm đạo bên nữ để rửa trong trường hợp bị bệnh bạch đới khí hư.

Vỏ cây thường dùng trị bệnh ỉa chảy.

Cách dùng:

Để trị ỉa chảy và kiết lỵ, dùng nước sắc vỏ quả Mang cụt: Lây khoảng mười cái vỏ cho vào một nồi đất, đậy thật kín bằng một tàu lá chuối. Sau đó đun sôi cho đến khi nước có màu thật sẫm, uống mỗi ngày 3-4 chén.

Ở vùng nóng người ta còn phối hợp với các vị thuốc khác: Vỏ Măng Cụt khô 60g, hạt Mùi 5g, hạt thìa là 5g, đem sắc trong 1200ml nước. Đun sôi kỹ, còn lại 600ml, chiết ra để uống, ngày hai lần, mỗi lần 120ml. Có thể gia thêm rượu thuốc nghiện. Cũng có thể dùng vỏ cây chữa ỉa chảy: Lấy 1 nắm vỏ khoảng 50g, đem cắt ra từng khoanh, cho vào nồi đất với hai bát nước, sắc như sắc thuốc, đun nhỏ lửa cho sôi từ 15-30 phút. Sau đó để nước âm ấm, chiết lấy nước uống làm nhiều lần, mỗi lần độ 1 ly nhỏ. Thuốc sắc ngày nào thì uống trong ngày đó, có thể thêm đường để dễ uống và đỡ khát.

Thông tin liên quan:

Những công dụng diệu kì từ Mắt trâu

Mắt trâu mép nguyên- thảo dược bổ dưỡng

Điều tuyệt vời từ cây thuốc Mạy châu